Historia i Przyroda Drohobyczki  
 
  HIstoria i Przyroda Drohobyczki 25.04.2025 04:35 (UTC)
   
 

Historia Drohobyczki nie jest tak krótka jak mogłoby się niektórym wydawać. Badania archeologiczne prowadzone na tym terenie wiosną 1987 roku pokazały, że w młodszej epoce kamienia, czyli w neolicie znajdowała się tutaj osada. Odnaleziono fragmenty naczyń z tego okresu, a także odłupek krzemienny. Również podczas tych badań natknięto się na ślady osadnictwa kultury z epoki brązu, zwanej grupą tarnobrzeską. Dowodem na jej istnienie były odnalezione frafmenty ceramiki. Dalsze prace przyczyniły się do odnalezienia kolejnych pozostałości ceramiki z czasów późnego średniowiecza oraz epoki nowożytnej. Podczas kolejnych wykopalisk w roku 1992 natrafiono na toporek krzemienny z epoki neolitu, a także na fragmenty innych narzędzi z epoki kamienia. Początki zasiedlania Kotliny Dubieckiej można datować na przełom wieków VIII i IX. W tych czasach tereny te były często przyczyną sporów pomiędzy państwem Wielkomorawskim, Węgrami, czeskimi Przemyślidami, polskimi Piastami oraz książętami Kijowskimi. Wiek X i XI to początek wielowiekowego konfliktu polsko - ruskiego o dawne ziemie Lędzian, a więc m. in. o teren dzisiejszej gminy Dubiecko. Osadnictwo na tych terenach nie było jednak ciagłe, a było to głównie spowodowane ciągłymi najazdami tatarskimi w XIII w. Od XIV w. powstawanie kolejnych osad związane było głównie z kolejnymi nadaniami dóbr dla szlachty. Aktem datowanym na 22 września 1389 r. król Władysław Jagiełło nadaje Piotrowi Kmicie z Damianic, kasztelanowi lubelskiemu, za zasługi kilka wsi w tym Dubiecko. W 1406 r. został on wojewodą krakowskim i dzieki swojej pozycji mógł zapewnić świetny rozwój dla swoich włości. Stąd też podjęcie decyzji o lokacji miejskiej. Bezpośrednim wykonawcą aktu założenia miasta Dubiecka z dnia 21 sierpnia 1407 r. był syn Piotra Kmity - Mikołaj. Po jego śmierci w 1447 r. jego majątek przejęli jago wnukowie Stanisław i Jan. I tu właśnie pojawia się pierwsza wzmianka o Drohobyczce. Otrzymał ją w posiadanie Jan, razem z połową Przedmieścia oraz Śliwnicę. Nie były to tereny tak korzystne dla rolnictwa jak nadsańska Kotlina Dubiecka z powodu nierówności terenu i licznych wzniesieś, jednak ich zasiedlanie było wymuszone ekspansją terytorialną, a co za tym idzie brakiem wolnych miejsc pod uprawy na terenach już istniejących osad. Przez najbliższe lata pozostawała ona jedną z najmniejszych osad wiejskich na tych terenach. Istnieją informacje dopiero z roku 1526 o zagospodarowaniu półtora łana oraz o istnieniu młyna. W 1552 r. wzmiankowane jest w Drohobyczce sołectwo, w którym znajdowało się 12 gospodarstw. Dla porównania w 1515 r. w Nienadowej, największej wsi na ziemi dubieckiej, było już 17 zagospodarowanych łanów oraz karczma.Trzeba w tym miejscu dodać, że łan odpowiadał mniej więcej powierzchni 16.8 ha i z reguły przypisany był jednemu gospodarstwu kmiecemu. Kmiecie - obok karczmy i młyna - byli najbogatszą warstwą ówczesnej społeczności wiejskiej.W skali kraju, przeciętna polska wieś w XVI stuleciu liczyła 7 łanów, na których znajdowało się od 7 do 15 gospodarstw kmiecych. Kolejne lata to ciągłe zmiany właścicieli Drohobyczki, związane oczywiście z roszadami w samym mieście Dubiecku. Nie ominęły jej również i przykre doświadczenia, które miały miejsce w naszym kraju. Na przełomie XV i XVI w. znów dały się we znaki najazdy tatarskie. W 1498 r. spadł na ziemię sanocką i przemyską najazd Wołochów i Tatarów, - odwetowy za akcję Jana Olbrachta. W 1502 r. miał miejsce szczególnie groźny najazd tatarski, prowadzony  przez samego chana krymskiego Mengli - Gereja. Zniszczyli oni gruntowniem.in. Dubiecko i okoliczne wsie. Dotkliwość strat może potwierdzać fakt, że tereny te zostały zwolnione od wszelkich podatków na 6 lat.Poznanie stanu majątkowego wsi naszego regionu umożliwia nam regestr poborowy z 1589 r. Najbogatszą warstwą byli z jednej strony rzemieślnicy - zwłaszcza młynarze i karczmarze, a z drugiej kmiecie. Mniej zamożni byli zagrodnicy, gospodarujący na areale nie większym niż ćwierć łana. Chałupnicy mieli do dyspozycji tylko niewielkie przydomowe działki. Kolejne warstwy to bezrolni komornicy utrzymujący się z pracy najemnej oraz zupełna biedota. W Drohobyczce odnotowano zagospodarowanie jednego łana oraz obecność trzech zagrodników i trzech biednych komorników oraz młyn o 1 kole. Do większych osad należała Iskań, gdzie odnotowano 3 łany kmiece, 4 zagrodników, 2 komorników z inwentarzem i 2 biednych komorników. Działał tam także młyn o 1 kole. W 1590 r. Drohobyczka, razem z Dubieckiem, Przedmieściem Dubieckim i  Śliwnicą zostały sprzedane oboźnemu koronnemu Stanisławowi z Siecina Krasickiemu.  Kolejne informacje o miejscowościach dzisiejszej gminy Dubiecko przynoszą regestra poborowe z 1640 r. Dowiadujemy się z nich, że Drohobyczka była w tym czasie dzierżawiona przez Michała Zebrzydowskiego. Liczyła ona półtora łana i jedynie w naszej miejscowości było wzmiankowanych 3 chałupników oraz młyn. Zebrzydowski poddzierżawił Drohobyczkę komornikowi granicznemu i pisarzowi ziemi sanockiej Samuelowi Włostowskiemu. W 1652 r. doszło tu do spustoszenia 1 łanu, tak, iż zagospodarowany był tylko półłanek.Druga połowa XVII w. to ciągłe zmagania się naszego kraju z najeźdźcami, co wiernie opisuje Henryk Sienkiewicz w w swojej Trylogii. O ile ziema dubiecka nie poniosła większych strat w wyniku powstania Chmielnickego na Ukrainie o tyle Potop szwedzki nie był już tak łaskawy dla tych terenów. Szczególnie groźny okazał się najazd szwedzkiego sojusznika księcia Siedmiogrodu Jerzego II Rakoczego w 1657 r.  Na skutek działań wojennych jak również i epidemii, która dotknęła tych terenów liczba ludności samego miasta Dubiecka spadła z 596 osób w 1648 r. do zaledwie 72 w 1662 r. Dziesięć lat później, w 1672 r., Dubiecko padło ofiarą ostatniego najazdu tatarskiego na naszą ojczyznę. W 1674 r. źródła wspominają o 57 mieszkańcach. Te przykre doświadczenia nie ominęły również Drohobyczki. O skali zniszczeń świadczy wykaz domostw płacących podatek w 1673 r. Było ich zaledwie 6, gdzie średnia sprzed najazdu wachała się między 24, a 26.

 W maju 1772 r. ziemie dzisiejszej gminy Dubiecko zostały zajęte przez wojsko austriackie, jeszcze przed  ostatecznym podpisaniem konwencji rozbiorowej (5 sierpnia 1772 r.). Przestały obowiązywać na tym terenie polskie normy prawne, wprowadzono nowy podział administracyjny. Chłopi otrzymali prawo do składania skarg i petycji do władz oraz prawo do swobodnego zawierania małżeństw. W 1795 r. uzyskali oni dziedziczne prawo do użytkowania ziemi. Te przywileje miały również swoje złe strony. Chłopi zostali opodatkowani na rzecz państwa oraz wprowadzono obowiązek służby wojskowej. Wprowadzono również jako urzędowy język niemiecki, obowiazujący także w całym szkolnictwie. Z roku 1795 pochodzi dokument zawierający dane demograficzne dotyczące ludności rzymskokatolickiej. W Drohobyczce, wchodzącej w skład parafii Dubiecko, zamieszkiwało wtedy 704 parafian, co stanowiło 22 % wszystkich wiernych parafii, w której skład wchodziły ponadto: Dubiecko, Hucisko Nienadowskie, Huta Drohobycka, Nienadowa, Podbukowina, Polchowa, Ruska Wieś, Słonne oraz Śliwnica.Burzliwe wydarzenia, które miały miejsce w 1848 r., zwane Wiosną Ludów, wprowadziły istotne zmiany w życiu społeczności wiejskich. W roku tym została zniesiona pańszczyzna. Dokonane zostało również uwłaszczenie chłopów (17 kwietnia i 7 września 1848 r.). Chłopi otrzymali na własność grunta, które użytkowali w momencie uwłaszczenia lub używali w roku 1820. Komornicy i Chałupnicy uzyskali zniesienie pańszczyzny bez odszkodowania, pozostała część mieszkańców wsi została obciążona dodatkowym podatkiem, przeznaczonym na odszkodowania na rzecz właścicieli ziemskich tracących prawo do darmowej pracy poddanych.Szereg kolejnych reform z lat 1860 - 67 umożliwiło wprowadzenie w Galicji autonomii. Językiem urzędowym stopniowo stał się język polski, wprowadzony również w szkolnictwie. Według spisu z roku 1857 w Drohobyczce (wraz z Hutą Drohobycką) mieszkało 903 osoby. Zajmowała ona obszar 2666 morgów austriackich, z czego 979 to obszar tabularny, natomiast pozostałe 1687 stanowiły grunty włościańskie. Właścicielem tabularnym tych ziem była Anna Paszkowska.Bardziej szczegółowo struktura terytorialna kształtowała się następująco (w morgach austriackich - 1 mórg austiacki = 0,57546425 ha):

 

Grunty orne 

łąki i ogrody 

Pastwiska 

Lasy 

 Obszar tabularny

 294

 30

 24

 631

 Grunty włościańskie

 1042

 117

 184

344 

Pierwsza połowa XX wieku to przede wszystkim czas wielkich wojen, które nie oszczędzały naszego kraju. Na początku I wojny światowej (1914-1915) Dubiecko było opanowane przez Kozaków z 3 Armii rosyjskiej, co na pewno nie przyniosło pożytku mieszkańcom miasteczka, jak i okolicznych wsi.Po odzyskaniu niepodległości 11 listopada 1918 r. Dubiecko weszło w skład powiatu przemyskiego należącego do województwa lwowskiego. Obszar ten znacząco różnił się od zachodniej części kraju, szczególnie poziomem gospodarczym. Znaczącą rolę odgrywało również zróżnicowanie etnograficzne. W 1921 r. liczba mieszkańców Dubiecka wynosi?a 1793 osoby, z czego 703 były wyznania rzymskokatolickiego, 113 - greckokatolickiego, natomiast 977 - mojżeszowego. W 1935 r. Dubiecko utraciło prawa miejskie. Trudna systuacja materialna ludności całego regionu zmuszała do emigracji w poszukiwaniu lepszych warunków bytowych. Podczas kampanii wrześniowej w 1939 r. gmina Dubiecko leżała na terenie działań armii "Małopolska", jednak nie była ona w stanie długo bronią linii Sanu i już 12 września przez Dubiecko przeciągnęły oddziały polskie, wycofujące się w kierunku Przemyśla. Niedługo potem tereny te zajęli Niemcy. Do wybuchu wojny niemiecko - radzieckiej jedna część obecnej gminy Dubiecko (na zachód od Sanu) znajdowała się pod okupacją niemiecką, natomiast druga - sowiecką.Mieszkańców ziemi dubieckiej spotkały duże represje szczególnie ze strony Niemców. Na skalę tych represji wpływał fakt, że był to ośrodek ruchu oporu. Działały tu zarówno Armia Krajowa jak i Bataliony Chłopskie i związany z nimi Ludowy Związek Kobiet. Okolice te były jednak przede wszystkim zdominowane przez ludowy ruch oporu. W czasie wojny Stronnictwo Ludowe "Roch" organizowało opór przeciwko okupantom. 14 lipca 1944 r. partyzanci BCh rozpędzili Niemców nadzorujących wykonywanie przymusowych robót ziemnych w Drohobyczce. Po zakończeniu wojny nie skołczyły się problemy mieszkańców naszej gminy. Wioski powiatu przemyskiego ciągle napadane były przez oddziały UPA. Podpalali gospodarstwa i mordowali ludzi. Najbardziej ucierpiały miejscowości prawobrzeżnej części Sanu, choć zdarzały się także akcje i po drugiej stronie rzeki. O okrucieństwie UPA może świadczyć przykład Polchowej, gdzie 14 osobowa rodzina została skrępowana drutem kolczastym i żywcem spalona we własnym domu. Kres bratobójczym napadom położyła dopiero akcja "Wisła".Zgodnie ze stanem na dzień 13 grudnia 1945 r. w Ddrohobyczce mieszkały 1583 osoby (311 rodzin). Nie było wśród nich osób narodowości ukraińskiej.4 maja 1946 r. rzeszowski Urząd Bezpieczeństwa przeprowadził akcję, która okazała się tragiczna w skutkach:"... w gromadach Przedmieście Dubieckie i Drohobyczka rzekomo w poszukiwaniu za bandami i bronią, przy czym ludność tamtejsza sterroryzowana ciągłymi alarmami nocnymi i nie wiedząc kto przeprowadza akcję (zdarzało się bowiem często w wioskach spalonych przez bandy , że napadający na wsie ukraińcy ubrani byli w mundury WP) zaczęła w popłochu uciekać pod silnym obstrzałem z broni maszynowej w wyniku czego były ofiary w zabitych i rannych." ( APP SPP, sygn. 6, s. 171)Sytuacja w Drohobyczce, jak i pozostałych miejscowościach tego regionu powoli zaczęła się stabilizować. Rozpoczął się długi proces odbudowy tego co zniszczyła wojna. W 1952 r. w Drohobyczce powstała parafia rzymskokatolicka pod wezwaniem M.B. Szkaplerznej. W 1965 r. oddano do użytku nową remizę Ochotniczej Straży Pożarnej, natomiast 1 grudnia 1987 r. Ośrodek Zdrowia.Obecnie Drohobyczka zajmuje powierzchnię 1558 ha i liczy ok. 1000 mieszkańców.Miejscowość nasza charakteryzuje się pięknym krajobrazem Pogórza Dynowskiego, z miłą oku szachownicą pól i lasów. Oprócz wspaniałej przyrody zachęcajacej do spacerów o każdej porze roku, również historia Drohobyczki może skłonić do zainteresowania się tą miejscowością. Dzięki swojemu położeniu geograficznemu nie ominęły jej ważniejsze wydażenia mające miejsce w naszym kraju.Dlatego zachęcamy wszystkich do odwiedzenia Drohobyczki jeżeli nie osobiście, to przynajmniej wirtualnie za pośrednictwem tego portalu.

 

 
 
 
 
 
 
 
 

Ta strona internetowa została utworzona bezpłatnie pod adresem Stronygratis.pl. Czy chcesz też mieć własną stronę internetową?
Darmowa rejestracja